Η Αθήνα από τον 19ο στον 21ο αιώνα

ΣΕΙΡΑ: ΑΝΘΟΛΟΓΙΕΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ
ΤΙΤΛΟΣ: Η Αθήνα από τον 19ο στον 21ο αιώνα. Μια λογοτεχνική περιδιάβαση από την παλιά ως τη σημερινή εικόνα της πόλης
ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΑΝΘΟΛΟΓΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ: Δώρα Μέντη
ISBN: 978-960-16-2976-6
ΣΧΗΜΑ: 17x24
ΣΕΛΙΔΕΣ: 320
ΤΙΜΗ ΠΡΩΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: 19 €
ΠΡΩΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: ΙΟΥΝΙΟΣ 2009
ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΠΑΤΑΚΗΣ

Η θεματική αυτή ανθολογία συγκεντρώνει μια πλειάδα λογοτεχνικών στη μεγάλη πλειονότητά τους κειμένων με θέμα την Αθήνα και με ιστορικό, πολιτισμικό και κοινωνιολογικό ενδιαφέρον για την πόλη, από το 1834 έως τη σημερινή εποχή. Μέσα από αυτές τις αντιπροσωπευτικές, αυτοτελείς και εμβόλιμες λογοτεχνικές εικόνες της πόλης, αντιδιαστέλλονται η διαχρονική τοπιογραφία και αισθητική της με τις κυρίαρχες αντιθέσεις της ανάμεσα στην παλιά και τη νέα εποχή.

Ξεκινώντας με την εικόνα του κεντρικού ήρωα στο μυθιστόρημα Ο Ζωγράφος (1842) του Γρηγορίου Παλαιολόγου, του Φιλάρετου, ο οποίος «τρέχει πεζός και έφιππος, με τον Ανάχαρσιν εις τας χείρας, ως οι Άγγλοι περιηγηταί, διά να επισκεφθή τα µνηµεία της περικλεούς πόλεως», μεταβαίνουμε στο εσωτερικό της λυρικής πόλης, που ύμνησαν οι ρομαντικοί ποιητές και ο Κωστής Παλαμάς, και της μεταγενέστερης αστικής πόλης, που με νοσταλγικό ηθογραφικό τρόπο απεικόνισαν οι πρώτοι αθηναιογράφοι.

Από τις αρχές του 20ού αιώνα ως τον μεσοπόλεμο σχηματίζεται πλήρως το λογοτεχνικό μόρφωμα της Αθήνας, καθώς οι νεότεροι λογοτέχνες αποτυπώνουν την εποχή τους προβάλλοντας τα σύγχρονα ιστορικά γνωρίσματα της κοινωνικής λειτουργίας της πόλης. Ξεµακραίνει πια οριστικά η εποχή του κλεινού άστεως όπου έζησε παιδί ο αυτόχθων Θανάσης Πετσάλης-Διομήδης, όταν «βλάχοι από τα γύρω χωριά σαλαγούσαν γαλόπουλα και φραγκόκοτες με το καλάμι μπρος στα Ανάκτορα και στην οδό Ερμού», και η Αθήνα βρίσκεται σύντονα αντιμέτωπη με τις κρίσιμες κοινωνικοπολιτικές ανακατατάξεις των μεταπολεμικών χρόνων.

Στη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών του 20ού αιώνα η λογοτεχνική εικόνα της Αθήνας γίνεται όσο ποτέ ρεαλιστική. Οι σύγχρονοι λογοτέχνες καταγράφουν την πλήρη επικράτηση του αστικού τοπίου, ενώ η «γενιά του ’70» προβάλλει την ταύτισή της με την πόλη και τον τεχνοκρατικό τρόπο ζωής. «Πάνω στην πλατεία Συντάγματος θα χτίσω τον κήπο μου με τα πνεμόνια μου μέσα. Τον κόσμο τον συγκεντρώνω εκεί που θέλω, για να μπορώ να κινούμαι ελεύθερα πιο μακριά από τους άλλους και κάτι μπάτσους που αλωνίζουνε στην αρχή της Ερμού τους στέλνω και κάνουνε πηγαδάκια στην Φιλελλήνων», σύμφωνα με τη διαδρομή του κέντρου της Μαρίας Μήτσορα.

Τόσο η Αθήνα όσο και εμείς οι κάτοικοί της βρισκόμαστε πια αντιμέτωποι με τη δική μας καθημερινότητα και η ζωή συνεχίζεται με ακόμη εντονότερους ρυθμούς αστικοποίησης στις απαρχές του 21ου αιώνα.

Η Δώρα Μέντη γεννήθηκε στα Κύθηρα, ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Έχει γράψει τα βιβλία:
- Μεταπολεµική πολιτική ποίηση. Ιδεολογία και ποιητική (1995)
- Ο προσωπικός μύθος. Ένα ερμηνευτικό κλειδί στην ποίηση του Σαχτούρη (2004)
- Πρόσωπα και προσωπεία (2007).