Μόλις κυκλοφόρησε στη Γαλλία το μυθιστόρημα της Μαρίας Ευσταθιάδη ΣΧΕΔΟΝ… ΜΕΛΟ, σε μετάφραση της Anne-Laure Brisac, από τις εκδόσεις Actes Sud.
Τη γαλλική έκδοση ακολούθησε αμέσως η διθυραμβική κριτική της Florence Noiville στο ένθετο βιβλίου της εφημερίδας Le Monde.
Επίσης, η συγγραφέας έχει ήδη δώσει τρεις συνεντεύξεις στο γαλλικό ραδιόφωνο:
- στο France Culture στην εκπομπή της Colette Felous “Carnet Nomade”
- στην εκπομπή των Tewfik Hakem και Jacques Munier «A plus d’un titre”,
- στο Europe1, στην εκπομπή «Marque page».
Το βιβλίο παρουσιάστηκε με επιτυχία στο Maison de la Grèce. Μίλησε η σύμβουλος εκδόσεων του Actes Sud, Marie Desmeures, και η μεταφράστρια. Η συγγραφέας υπέγραψε βιβλία και συζήτησε με το κοινό.
Το «Σχεδόν… μελό» έχει εκδοθεί, επίσης, στην Ισπανία και τη Βουλγαρία.
Στην Ελλάδα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κέδρος το 2002.
Περιγραφή:
Ένα παιχνίδι έρωτα και τύχης με απροσδόκητο τέλος που μας φανερώνει τη μοναξιά των ανθρώπων στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις. Μια ιστορία ενός παράξενου ερωτικού πάθους στη σύγχρονη Αθήνα που, στο πρώτο μέρος του μυθιστορήματος, μας την αφηγούνται οι υπάλληλοι ενός μεγάλου ταξιδιωτικού γραφείου. Ήρωες, δύο άνθρωποι πολύ διαφορετικοί μεταξύ τους: μια νεαρή όμορφη, όλο ζωντάνια συνάδελφός τους και ένας ιδιόρρυθμος, αινιγματικός, μοναχικός άντρας που δεν βγαίνει ποτέ από το σπίτι του. Τη δική του εκδοχή μας την αφηγείται ο ίδιος στο δεύτερο μέρος του βιβλίου. Πρόκειται για δύο φωνές που συναντιούνται τυχαία, μέσα από τα χάλκινα καλώδια του τηλεφωνικού δικτύου και το αποτέλεσμα αυτής της συνάντησης είναι ένας κεραυνοβόλος έρωτας, χωρίς όμως πραγματικό πρόσωπο, αφού ο άντρας αναβάλλει συνεχώς και αρνείται οποιαδήποτε συνάντηση, λες και έχει κάτι να κρύψει. Έτσι ο καθένας από τους δύο εραστές φαντάζεται ότι ο άλλος έχει αυτά ή εκείνα τα χαρακτηριστικά και κυρίως η κοπέλα ταυτίζει τον «συνομιλητή» της με υπαρκτά πρόσωπα του περιβάλλοντός της. Η ζωή όμως αποδεδειγμένα ξεπερνάει συστηματικά τη φαντασία και η σκηνή της αναγνώρισης κρύβει παγίδες αλλά και νέες παράδοξες προοπτικές.
Αποσπάσματα κριτικών:
«…Το 1900 ο Παπαδιαμάντης δημοσίευσε ένα διήγημα, Απόλαυσις στη γειτονιά, εμπνευσμένο από το κουτσομπολιό που φουντώνει σε μια γειτονιά με αφορμή την αυτοκτονία ενός νεαρού από έρωτα. Το κουτσομπολιό, σε μια, κατά κάποιο τρόπο, εξωραϊσμένη μορφή του, απασχολεί και το μυθιστόρημα της Μ. Ευσταθιάδη. Και σε αυτήν την πιο σύγχρονη εκδοχή του, αποτελεί τρόπο ψυχαγωγίας και λειτουργεί σε βάρος της εχεμύθειας, ωραιοποιεί όμως την περιέργεια, αποκαλώντας την φροντίδα και συμπαράσταση για τον άλλο… Όπως στη γειτονιά του Παπαδιαμάντη, έτσι και στο ταξιδιωτικό γραφείο του μυθιστορήματος, δεν υπάρχουν μόνο γυναίκες, ωστόσο η δική τους νοοτροπία κυριαρχεί. Ένα συνονθύλευμα από συντηρητικές πεποιθήσεις και κακοχωνεμένες ελευθεριάζουσες απόψεις, καθώς τα τηλεοπτικά δρώμενα ανοίγουν νέους ορίζοντες. Αντί όμως ενός εξ έρωτος αυτοχειριασμού, προσφυούς στα ήθη της εποχής του Παπαδιαμάντη, το θέμα του μυθιστορήματος παρουσιάζεται περισσότερο πρωτότυπο και αρκούντως επίκαιρο. Ένας έρωτας που πλέκεται διά τηλεφωνικής και μόνον επικοινωνίας ανάμεσα σε δύο αγνώστους. Τόσο μεγάλο πάθος, ώστε να φτάνει ως την εξ αποστάσεως σεξουαλική ολοκλήρωση, με τη βοήθεια εκατέρωθεν τολμηρών φαντασιώσεων. Κατάσταση όχι και τόσο ακραία, αν αναλογιστούμε πόσες σχέσεις, την σήμερον, συντηρούνται τηλεφωνικώς ή και ηλεκτρονικώς. Όπως και αν έχει, η ερωτική ιστορία εξελίσσεται σε νοσηρή εξάρτηση αμφοτέρων των πλευρών, οπότε και θα κινδύνευε να πάρει μελοδραματική μορφή, αν την αφηγείτο η ηρωίδα. Χάρη όμως στον πολλαπλό αφηγηματικό αντικατοπτρισμό παραμένει «σχεδόν... μελό», κατά τον ειρωνικό σχολιασμό και του τίτλου… Το βασικό είναι πως το μυθιστόρημα λειτουργεί ως καθρέφτης για τις σχεδόν ανύπαρκτες σχέσεις μας και τη σχεδόν λαθραία, μέσω των άλλων, ζωή μας.»
Μάρη Θεοδοσοπούλου - Το Βήμα, 26-5-2002
«…Η Μαρία Ευσταθιάδη δεν ερμηνεύει και, πολύ περισσότερο, δεν καταγγέλλει, απλώς αφήνει το κείμενο να αφηγηθεί την ιστορία μιας ιστορίας, που κινείται έξω από τα μέτρα της καθημερινότητας, μιας ιστορίας ανθρώπινης και επομένως βαθιάς ποιητικής. Αυτή η ποίηση, αυθόρμητα αναδυόμενη, συμπληρώνει το μόνο κομμάτι που έλειπε από το παζλ του ύφους. Επεξεργαζόμενη το θέμα της με τα εργαλεία της νεωτερικότητας και προσεγγίζοντάς το με ευαισθησία, η συγγραφέας απέφυγε τους σκοπέλους της ευκολίας και μας πρόσφερε ένα πραγματικά σύγχρονο και μοντέρνο μυθιστόρημα.»
Τιτίκα Δημητρούλια - Κ, Ιούλιος 2003
«Η Μαρία Ευσταθιάδη δεν ανήκει στους συγγραφείς των ευπώλητων βιβλίων, ούτε από την άποψη της θεματικής ούτε από την άποψη της γλώσσας. Αν μάλιστα συνυπολογίσουμε πως προτιμά συνθέσεις μικρής επιφάνειας, διηγήματα και νουβέλες, και όχι πολυσέλιδα μυθιστορήματα, τότε το «άνοιγμά» της προς το πλατύ κοινό φαντάζει δυσκολότερο. Ωστόσο, το γεγονός δεν φαίνεται να πτοεί τη συγγραφέα η οποία, από το 1987 που πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα έως σήμερα, επιλέγει την πικρή αλλά ασφαλέστερη σε διάρκεια οδό της λογοτεχνίας χωρίς ενδοιασμούς. Ενα από τα βασικά χαρακτηριστικά της Μαρίας Ευσταθιάδη, σε όλο το μέχρι σήμερα έργο της, είναι το ανορθόδοξο, το παράδοξο και το ακραίο. Τίποτε, δηλαδή, δεν συντελείται απλά και ευθύγραμμα, μέσα σ' ένα συγκεκριμένο και αναγνωρίσιμο συμβατικό πλαίσιο ζωής…»
Έλενα Χουζούρη - Βιβλιοθήκη Ελευθεροτυπίας, 7-2-2003
«…Η Μ. Ευσταθιάδη όχι μόνο δε φοβάται να εντάξει το τετριμμένο στην αφήγησή της, αλλά τολμά να το τοποθετήσει στο θεματικό της πυρήνα. Και δε σταματά εδώ. Προβάλλει σε επάλληλες αντανακλάσεις κάθε είδους στερεότυπα. Εξέχων πρωταγωνιστής ο λόγος. Παραληρηματικός, αποσπασματικός, ελλειπτικός, αρθρώνεται μακριά από ευκολίες. Λόγος ασυγκράτητος, άτακτος, ανεξέλεγκτος και προπάντων προφορικός, πολυφωνικός. Λόγος, επίσης, υπονομευτικός στο μέτρο που είναι διακριτός ένας υφέρπων σαρκασμός, που όμως δε στερεί από τη συγγραφέα, ούτε από τον αναγνώστη, το βλέμμα του συμπάσχοντος. Το έργο της συγγραφέως γοητεύει κυρίως διότι τείνει να συμφιλιώσει δύο αντιθετικούς, αν όχι εχθρικούς, πόλους, τον Ξένο και τον Εαυτό».
Λίνα Πανταλέων - Διαβάζω, Ιούλιος-Αύγουστος 2003
Βιογραφικό:
Η Μαρία Ευσταθιάδη γεννήθηκε το 1949 στην Αθήνα, όπου ζει και εργάζεται. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στην Αθήνα και συνέχισε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι. Παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα φιλοσοφίας και θεωρίας λογοτεχνίας. Το Σχεδόν… Μελό είναι το πέμπτο βιβλίο της, μετά τους Παραβάτες, Το αόρατο που σε κοιτά, το Γάντια με χέρια και το Όταν οι δρόμοι. Έχει γράψει επίσης δύο θεατρικά έργα, την Ανυπακοή και το Στο δρόμο μου ένας άγγελος. To 2004 κυκλοφόρησε η συλλογή διηγημάτων της Ουτοπήματα. Έχει μεταφράσει Μαριβώ, Κλοσσοφσκί, Σατί, Κλάους, Σαρρώτ, Ντυράς, Μισώ, Ζωφρέ, Ροντρίγκεζ, Μπατάιγ κ.ά.
Τη γαλλική έκδοση ακολούθησε αμέσως η διθυραμβική κριτική της Florence Noiville στο ένθετο βιβλίου της εφημερίδας Le Monde.
Επίσης, η συγγραφέας έχει ήδη δώσει τρεις συνεντεύξεις στο γαλλικό ραδιόφωνο:
- στο France Culture στην εκπομπή της Colette Felous “Carnet Nomade”
- στην εκπομπή των Tewfik Hakem και Jacques Munier «A plus d’un titre”,
- στο Europe1, στην εκπομπή «Marque page».
Το βιβλίο παρουσιάστηκε με επιτυχία στο Maison de la Grèce. Μίλησε η σύμβουλος εκδόσεων του Actes Sud, Marie Desmeures, και η μεταφράστρια. Η συγγραφέας υπέγραψε βιβλία και συζήτησε με το κοινό.
Το «Σχεδόν… μελό» έχει εκδοθεί, επίσης, στην Ισπανία και τη Βουλγαρία.
Στην Ελλάδα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κέδρος το 2002.
Περιγραφή:
Ένα παιχνίδι έρωτα και τύχης με απροσδόκητο τέλος που μας φανερώνει τη μοναξιά των ανθρώπων στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις. Μια ιστορία ενός παράξενου ερωτικού πάθους στη σύγχρονη Αθήνα που, στο πρώτο μέρος του μυθιστορήματος, μας την αφηγούνται οι υπάλληλοι ενός μεγάλου ταξιδιωτικού γραφείου. Ήρωες, δύο άνθρωποι πολύ διαφορετικοί μεταξύ τους: μια νεαρή όμορφη, όλο ζωντάνια συνάδελφός τους και ένας ιδιόρρυθμος, αινιγματικός, μοναχικός άντρας που δεν βγαίνει ποτέ από το σπίτι του. Τη δική του εκδοχή μας την αφηγείται ο ίδιος στο δεύτερο μέρος του βιβλίου. Πρόκειται για δύο φωνές που συναντιούνται τυχαία, μέσα από τα χάλκινα καλώδια του τηλεφωνικού δικτύου και το αποτέλεσμα αυτής της συνάντησης είναι ένας κεραυνοβόλος έρωτας, χωρίς όμως πραγματικό πρόσωπο, αφού ο άντρας αναβάλλει συνεχώς και αρνείται οποιαδήποτε συνάντηση, λες και έχει κάτι να κρύψει. Έτσι ο καθένας από τους δύο εραστές φαντάζεται ότι ο άλλος έχει αυτά ή εκείνα τα χαρακτηριστικά και κυρίως η κοπέλα ταυτίζει τον «συνομιλητή» της με υπαρκτά πρόσωπα του περιβάλλοντός της. Η ζωή όμως αποδεδειγμένα ξεπερνάει συστηματικά τη φαντασία και η σκηνή της αναγνώρισης κρύβει παγίδες αλλά και νέες παράδοξες προοπτικές.
Αποσπάσματα κριτικών:
«…Το 1900 ο Παπαδιαμάντης δημοσίευσε ένα διήγημα, Απόλαυσις στη γειτονιά, εμπνευσμένο από το κουτσομπολιό που φουντώνει σε μια γειτονιά με αφορμή την αυτοκτονία ενός νεαρού από έρωτα. Το κουτσομπολιό, σε μια, κατά κάποιο τρόπο, εξωραϊσμένη μορφή του, απασχολεί και το μυθιστόρημα της Μ. Ευσταθιάδη. Και σε αυτήν την πιο σύγχρονη εκδοχή του, αποτελεί τρόπο ψυχαγωγίας και λειτουργεί σε βάρος της εχεμύθειας, ωραιοποιεί όμως την περιέργεια, αποκαλώντας την φροντίδα και συμπαράσταση για τον άλλο… Όπως στη γειτονιά του Παπαδιαμάντη, έτσι και στο ταξιδιωτικό γραφείο του μυθιστορήματος, δεν υπάρχουν μόνο γυναίκες, ωστόσο η δική τους νοοτροπία κυριαρχεί. Ένα συνονθύλευμα από συντηρητικές πεποιθήσεις και κακοχωνεμένες ελευθεριάζουσες απόψεις, καθώς τα τηλεοπτικά δρώμενα ανοίγουν νέους ορίζοντες. Αντί όμως ενός εξ έρωτος αυτοχειριασμού, προσφυούς στα ήθη της εποχής του Παπαδιαμάντη, το θέμα του μυθιστορήματος παρουσιάζεται περισσότερο πρωτότυπο και αρκούντως επίκαιρο. Ένας έρωτας που πλέκεται διά τηλεφωνικής και μόνον επικοινωνίας ανάμεσα σε δύο αγνώστους. Τόσο μεγάλο πάθος, ώστε να φτάνει ως την εξ αποστάσεως σεξουαλική ολοκλήρωση, με τη βοήθεια εκατέρωθεν τολμηρών φαντασιώσεων. Κατάσταση όχι και τόσο ακραία, αν αναλογιστούμε πόσες σχέσεις, την σήμερον, συντηρούνται τηλεφωνικώς ή και ηλεκτρονικώς. Όπως και αν έχει, η ερωτική ιστορία εξελίσσεται σε νοσηρή εξάρτηση αμφοτέρων των πλευρών, οπότε και θα κινδύνευε να πάρει μελοδραματική μορφή, αν την αφηγείτο η ηρωίδα. Χάρη όμως στον πολλαπλό αφηγηματικό αντικατοπτρισμό παραμένει «σχεδόν... μελό», κατά τον ειρωνικό σχολιασμό και του τίτλου… Το βασικό είναι πως το μυθιστόρημα λειτουργεί ως καθρέφτης για τις σχεδόν ανύπαρκτες σχέσεις μας και τη σχεδόν λαθραία, μέσω των άλλων, ζωή μας.»
Μάρη Θεοδοσοπούλου - Το Βήμα, 26-5-2002
«…Η Μαρία Ευσταθιάδη δεν ερμηνεύει και, πολύ περισσότερο, δεν καταγγέλλει, απλώς αφήνει το κείμενο να αφηγηθεί την ιστορία μιας ιστορίας, που κινείται έξω από τα μέτρα της καθημερινότητας, μιας ιστορίας ανθρώπινης και επομένως βαθιάς ποιητικής. Αυτή η ποίηση, αυθόρμητα αναδυόμενη, συμπληρώνει το μόνο κομμάτι που έλειπε από το παζλ του ύφους. Επεξεργαζόμενη το θέμα της με τα εργαλεία της νεωτερικότητας και προσεγγίζοντάς το με ευαισθησία, η συγγραφέας απέφυγε τους σκοπέλους της ευκολίας και μας πρόσφερε ένα πραγματικά σύγχρονο και μοντέρνο μυθιστόρημα.»
Τιτίκα Δημητρούλια - Κ, Ιούλιος 2003
«Η Μαρία Ευσταθιάδη δεν ανήκει στους συγγραφείς των ευπώλητων βιβλίων, ούτε από την άποψη της θεματικής ούτε από την άποψη της γλώσσας. Αν μάλιστα συνυπολογίσουμε πως προτιμά συνθέσεις μικρής επιφάνειας, διηγήματα και νουβέλες, και όχι πολυσέλιδα μυθιστορήματα, τότε το «άνοιγμά» της προς το πλατύ κοινό φαντάζει δυσκολότερο. Ωστόσο, το γεγονός δεν φαίνεται να πτοεί τη συγγραφέα η οποία, από το 1987 που πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα έως σήμερα, επιλέγει την πικρή αλλά ασφαλέστερη σε διάρκεια οδό της λογοτεχνίας χωρίς ενδοιασμούς. Ενα από τα βασικά χαρακτηριστικά της Μαρίας Ευσταθιάδη, σε όλο το μέχρι σήμερα έργο της, είναι το ανορθόδοξο, το παράδοξο και το ακραίο. Τίποτε, δηλαδή, δεν συντελείται απλά και ευθύγραμμα, μέσα σ' ένα συγκεκριμένο και αναγνωρίσιμο συμβατικό πλαίσιο ζωής…»
Έλενα Χουζούρη - Βιβλιοθήκη Ελευθεροτυπίας, 7-2-2003
«…Η Μ. Ευσταθιάδη όχι μόνο δε φοβάται να εντάξει το τετριμμένο στην αφήγησή της, αλλά τολμά να το τοποθετήσει στο θεματικό της πυρήνα. Και δε σταματά εδώ. Προβάλλει σε επάλληλες αντανακλάσεις κάθε είδους στερεότυπα. Εξέχων πρωταγωνιστής ο λόγος. Παραληρηματικός, αποσπασματικός, ελλειπτικός, αρθρώνεται μακριά από ευκολίες. Λόγος ασυγκράτητος, άτακτος, ανεξέλεγκτος και προπάντων προφορικός, πολυφωνικός. Λόγος, επίσης, υπονομευτικός στο μέτρο που είναι διακριτός ένας υφέρπων σαρκασμός, που όμως δε στερεί από τη συγγραφέα, ούτε από τον αναγνώστη, το βλέμμα του συμπάσχοντος. Το έργο της συγγραφέως γοητεύει κυρίως διότι τείνει να συμφιλιώσει δύο αντιθετικούς, αν όχι εχθρικούς, πόλους, τον Ξένο και τον Εαυτό».
Λίνα Πανταλέων - Διαβάζω, Ιούλιος-Αύγουστος 2003
Βιογραφικό:
Η Μαρία Ευσταθιάδη γεννήθηκε το 1949 στην Αθήνα, όπου ζει και εργάζεται. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στην Αθήνα και συνέχισε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι. Παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα φιλοσοφίας και θεωρίας λογοτεχνίας. Το Σχεδόν… Μελό είναι το πέμπτο βιβλίο της, μετά τους Παραβάτες, Το αόρατο που σε κοιτά, το Γάντια με χέρια και το Όταν οι δρόμοι. Έχει γράψει επίσης δύο θεατρικά έργα, την Ανυπακοή και το Στο δρόμο μου ένας άγγελος. To 2004 κυκλοφόρησε η συλλογή διηγημάτων της Ουτοπήματα. Έχει μεταφράσει Μαριβώ, Κλοσσοφσκί, Σατί, Κλάους, Σαρρώτ, Ντυράς, Μισώ, Ζωφρέ, Ροντρίγκεζ, Μπατάιγ κ.ά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου