Το βιβλίο του έργου και του χρόνου, του Γιάννη Κιουρτσάκη

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ


Πώς ένα ημερολόγιο γίνεται μυθιστόρημα με ήρωα τη δημιουργία – το βαθύτερο πρόσωπο του δημιουργού του. Πώς η ζωή που φεύγει γίνεται ένα έργο που διασώζει και συγχρόνως καταργεί το πέρασμα του χρόνου.

Πώς το ημερολόγιο, που καταγράφει την περιπετειώδη ιστορία ενός συγκεκριμένου έργου, γίνεται μυθιστόρημα με ήρωα αυτό το έργο – το βαθύτερο, πέρα από κάθε βιογραφία, πρόσωπο του δημιουργού του – κι εκείνο πάλι, ένα πλατύ δοκίμιο για την καλλιτεχνική δημιουργία που διασώζει και συνάμα καταργεί το πέρασμα του χρόνου.
Συνομιλώντας με την παμπάλαια ελληνική γλώσσα και σκέψη, όπως ξαναζωντανεύουν και ανανεώνονται στις σημερινές μας λέξεις, με την ευρωπαϊκή παιδεία και την πολύπλευρη πνευματική κληρονομιά της, αλλά και με τη νεοελληνική λαϊκή παράδοση και τους προφορικούς πολιτισμούς της οικουμένης, ο Γιάννης Κιουρτσάκης προτείνει όχι μιαν ακόμα θεωρία, αλλά ένα ανοιχτό σε πολλές ερμηνείες λογοτεχνικό κείμενο, που πλάθεται μπροστά στα μάτια του αναγνώστη και τον καλεί ν’ απορήσει μαζί του απέναντι στο ανεξάντλητο θέαμα του κόσμου, να αισθανθεί την ανθρωπιά του και να σκεφτεί βαθύτερα το παρελθόν, το παρόν και το παρόν και το μέλλον∙ να συλλογιστεί τη μοίρα του σ΄ αυτήν εδώ την εποχή που μεταμορφώνει, όσο καμιά άλλη, την κατάσταση του ανθρώπου.
Καθώς περνάει από την προσωπική εξομολόγηση και την έκθεση του εαυτού, με τις αδυναμίες, τις παλινωδίες και τις αντιφάσεις του, στο εργαστήρι του συγγραφέα και στην αδιάκοπη μαθητεία της γραφής, και από την κριτική του λογοτεχνικού σιναφιού, της σύγχρονης Ελλάδας και του παγκόσμιου χωριού μας στη νηφάλια αυτοκριτική, το βιβλίο χτίζεται βαθμιαία από μια μεγάλη ποικιλία λόγων: εσωτερικός μονόλογος του ημερολογίου∙ παραινέσεις εις εαυτόν∙ διάλογοι με τον αναγνώστη∙ μυθιστορηματική αφήγηση∙ ποιητικά ιντερμέδια∙ νοσταλγικό ελεγείο για τον χρόνο που χάθηκε, αλλά και σκληρός αναστοχασμός της αδυναμίας του νός του∙ βιωμένη θεωρία και πράξη της λογοτεχνίας∙ μαχητικό κοινωνικό και πολιτικό δοκίμιο∙ φιλοσοφικός λόγος για τον έρωτα, τον θάνατο, τη θεότητα και το νόημα της ζωής. Όλα τούτα εναρμονισμένα σε μια μουσική σύνθεση όπου κάθε απόσπασμα, κάθε καινούργιο θέμα και κάθε φράση αποκαλύπτεται ως μια νέα απρόβλεπτη παραλλαγή ενός θεμελιακού θέματος, που δίνει στο κείμενο τη βαθιά ενότητα της μορφής του και φωτίζει, όσο ξεδιπλώνεται, όλο και πιο καθαρά την πάντα διαφεύγουσα αλήθεια των πραγμάτων.
Με λίγα λόγια: ένα πολυφωνικό έργο, όπου αντηχούν όχι μόνο τα μυστήρια της δημιουργίας και του χρόνου, αλλά και αμέτρητες φωνές του κόσμου: του κοινού μας κόσμου, όπως τον μοιραζόμαστε μέσα από την τραγωδία και την ομορφιά της ύπαρξης.
Το βιβλίο του έργου και του χρόνου ολοκληρώνει την τριλογία «Το Ίδιο και το Άλλο» που ξεκίνησε με το Σαν Μυθιστόρημα και συνεχίστηκε με το Εμείς οι Άλλοι, και μπορεί να διαβαστεί χωριστά, είτε μετά, είτε πριν από τα άλλα δύο.


Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.

Ο Γιάννης Κιουρτσάκης γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε νομικά στο Παρίσι. Το 1986 τιμήθηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου και το 1996 με το Βραβείο μυθιστορήματος του περιοδικού "Διαβάζω".


Εργογραφία

Μυθιστορήματα
Σαν μυθιστόρημα, Αθήνα, Κέδρος, 1995 (Βραβείο μυθιστορήματος του περιοδικού "Διαβάζω")
Εμείς οι Άλλοι, Αθήνα, Κέδρος, 2000

Δοκίμια – Μελέτες
Ελληνισμός και Δύση στο στοχασμό του Σεφέρη, (δοκίμιο), Αθήνα, Κέδρος, 1979
Προφορική παράδοση και ομαδική δημιουργία, (μελέτη), Αθήνα, Κέδρος, 1983
Καρναβάλι και Καραγκιόζης. Οι ρίζες και οι μεταμορφώσεις του λαϊκού γέλιου, (μελέτη), Αθήνα, Κέδρος, 1985 (Β’ Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου)
Το πρόβλημα της παράδοσης, (δοκίμιο), Αθήνα, Στιγμή, 1989
Η τρελή σοφία ή τα ανίερα ιερά. Δοκίμιο για το καρναβάλι και τη γλώσσα του, Αθήνα, Νεφέλη, 2003