Επικοινωνία στην οικογένεια

Η Επικοινωνία στην Οικογένεια και στην Καθημερινή ζωή

Της Αμαλίας Κ. Ηλιάδη,
φιλολόγου-ιστορικού,
Δ/ντριας 3ου Γυμνασίου Τρικάλων

Στο 3ο Γυμνάσιο Τρικάλων και στο πλαίσιο της προσπάθειας που καταβάλλει για την προώθηση της ενδοσχολικής επιμόρφωσης, προσκαλώντας εκπαιδευτικούς και γονείς στην 3η για εφέτος επιμορφωτική του συνάντηση με θέμα: «Επικοινωνία στην οικογένεια», εισηγήτριες υπήρξαν η κ. Βάγια Χριστίνα, ψυχολόγος της Κινητής Μονάδας Ψυχικής Υγείας Ν. Τρικάλων και η κ. Γκιουλέ Ευαγγελία, κοινωνική λειτουργός της Κινητής Μονάδας Ψυχικής Υγείας Ν. Τρικάλων. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στην Αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων του 3ου Γυμνασίου την Πέμπτη, 13 Δεκεκμβρίου 2012 και ώρα 6.30μ.μ. έως 9.00μ.μ.

Στην παρουσίασή τους οι εισηγήτριες τόνισαν πως κάθε φυσική ομάδα που έχει μια μακρά ιστορία, όπως είναι για παράδειγμα η οικογένεια, μορφοποιείται και οργανώνεται σταδιακά μέσω δοκιμασιών, αλληλεπιδράσεων, επαναπροσδιορισμών και διορθωτικών κινήσεων. Κάθε μέλος πειραματίζεται με εκείνο που είναι αποδεκτό ή μη αποδεκτό στο πλαίσιο της οικογενειακής σχέσης. Η οικογενειακή μονάδα γίνεται "πρωτότυπη συστημική μονάδα" που λειτουργεί με "νόμους – κανόνες" που έχουν μια ιδιαίτερη λειτουργία σε αυτό το "σύστημα" και το διευκολύνουν να διατηρήσει την "ομοιοστασία" του, δηλαδή τη συνοχή, την ευελιξία και την εύρυθμη λειτουργία του.

Επομένως η οικογενειακή ζωή είναι περίπλοκη: το να ζεις ευτυχισμένα ως ζευγάρι δεν είναι προφανές. Ούτε είναι ιδιαίτερα εύκολο και απλό να διαπαιδαγωγήσει κανείς τα παιδιά του "σωστά". Πράγματι, η ζωή σε μια οικογένεια φέρνει σε στενή επαφή πολύπλοκες προσωπικότητες: ο πατέρας και η μητέρα ενεργούν και αντιδρούν ανάλογα με τις προηγούμενες εμπειρίες τους που έχουν από τις πατρικές τους οικογένειες. Κάθε παιδί ενεργεί και αντιδρά ανάλογα με τη "θέση" του μέσα στην οικογένεια, τη δική του υποκειμενικότητα, που είναι διαφορετική από εκείνη των γονιών ή των αδελφών του. Καθένας ζει και εξελίσσεται με ψυχολογικά κριτήρια άγνωστα για τους άλλους. Ανάλογα, λοιπόν, με τους κοινωνικούς ρόλους που καθένας μας καλείται να παίξει ή ανάλογα με τις εκάστοτε συνθήκες, αφήνουμε να φανεί η μία ή η άλλη πλευρά της προσωπικότητάς μας. Δεν αντιδρούμε με τον ίδιο τρόπο σε όλες τις καταστάσεις, αλλά είναι ο συγκεκριμένος τρόπος κατά τον οποίο αντιδρούμε σε μια δεδομένη στιγμή, που δίνει τη μερική εικόνα αυτού που είμαστε, με κίνδυνο να οδηγήσουμε τον συνομιλητή μας συχνά, σε λάθος εκτίμηση. Αυτά τα λάθη εκτίμησης μεταφέρουν τον σπόρο των δυσλειτουργιών στην επικοινωνία μας με τους άλλους και προκαλούν ενδεχομένως συγκρούσεις. Είναι ακριβώς αυτοί οι παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν σε αναποτελεσματικότητα τις κοινωνικές μας σχέσεις (οικογένεια, εργασία).

Οι εξαιρετικά ήρεμες και μεθοδικές εισηγήτριές μας κατέδειξαν εν κατακλείδι «τεχνικές» οι οποίες μπορούν να μας βοηθήσουν να μειώσουμε αυτές τις δυσλειτουργίες και να βελτιώσουμε αξιοσημείωτα τη γνώση του εαυτού μας, την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθησή μας και κατ’ επέκταση την ικανότητα επικοινωνίας μας με τους άλλους στην οικογένεια, στην καθημερινότητα και κατ’ επέκταση στο σχολείο.

Και όπως αναλογίζεται και συμπεραίνει ο R. Russel στο παρακάτω ποίημά του:

Αν ένα παιδί ζει μέσα στην κριτική:
Μαθαίνει να κατακρίνει!
Αν ένα παιδί ζει μέσα στην έχθρα:
Μαθαίνει να καυγαδίζει!
Αν ένα παιδί ζει μέσα στην ειρωνεία:
Μαθαίνει να είναι ντροπαλό!
Αν ένα παιδί ζει μέσα στην ντροπή:
Μαθαίνει να είναι ένοχο!
Αν ένα παιδί ζει μέσα στην κατανόηση:
Μαθαίνει να είναι υπομονετικό!
Αν ένα παιδί ζει μέσα στον έπαινο:
Μαθαίνει να εκτιμά!
Αν ένα παιδί ζει μέσα στην δικαιοσύνη:
Μαθαίνει να είναι δίκαιο!
Αν ένα παιδί ζει μέσα στην ασφάλεια:
Μαθαίνει να πιστεύει!
Αν ένα παιδί ζει μέσα στην επιδοκιμασία:
Μαθαίνει να έχει αυτοεκτίμηση!
Αν ένα παιδί ζει μέσα στην παραδοχή και φιλία:
Μαθαίνει να βρίσκει την αγάπη μέσα στον κόσμο!